نمودارهاي UML
نمودار فعالیت (Activity Diagram)
نمايش دهنده جريان گردش كار و عمليات انجام شده در طي انجام يك فعاليت است و نمائي از رفتار سيستم را ارائه مي دهد. اين نمودار، توالي، ترتيب و شروط انجام "عمليات" را مشخص مي كند. دنباله عمليات از شروع تا پايان را يك فعاليت گويند كه سيستم انجام مي دهد و هر عمليات مي تواند تراكنشي بر روي دادهها(اشياء) يا يك فرآیند خرد اجرائي باشد.
اين نمودار معمولا جهت بيان رفتار كلاسهاي(اشياء) همكار در انجام يك فعاليت به كار برده مي شود كه در آن صورت از "خطوط مبنا" براي مشخص كردن عمليات مربوط به هر كلاس استفاده مي شود. اين خطوط بصورت عمودي بوده و سطح نمودار را به بخشهائي تقسيم مي كنند، كه هر يك مربوط به يك كلاس(شيء) بوده و عمليات مرتبط با آنرا مشخص مي كند.
ويژگيهاي مهم:
در UML 2.0 اين نمودار دچار تغييراتي شده كه مهمترين آنها به شرح زير است:
** هر عمل(هر نمودار فعاليت از تعدادي عمل تشكيل شده) مي تواند داراي پيش شرط يا پس شرط باشد. علاوه براين از انشعاب براي شرطي نمودن مسير حركت استفاده مي شود.
** از اتصال دهنده براي ارتباط دو نمودار استفاده مي شود و با پايان يكي ديگري آغاز مي شود. هنگاميكه يك فرآیند كلان از چندين فعاليت خرد تشكيل شده باشد، بطوريكه انجام تمامي فعاليتها(با يك ترتيب مشخص) منجر به اتمام فرآیند كلان شود، از اتصال دهنده براي نشان دادن ارتباط بين نمودارهاي فعاليت استفاده مي شود.
** رخدادهاي ناگهاني كه باعث انجام يك عمليات خارج از ترتيب نمودار مي شوند نيز كاربردهاي وسيعي دارد. به اين ترتيب براي ورود به يك گره(عمل) و انجام آن كنش دو حالت ممكن است اتفاق افتاد، ممكن است ترتيب گردش كار نوبت اجرا را به آن گره بدهد و يا يك رخداد(مثلا زماني) كه به آن گره متصل شده، شليك شده و ترتيب اجرا به آن عمل منتقل شود.
** از پارتيشن براي تقسيم نمودن سطح دياگرام به بخشهاي مجزا استفاده مي شود، اين بخشها مي تواند نماينگر مكانها، واحدهاي سازماني يا ديگر موضوعات باشد. به اين وسيله، مشخص مي كنيم كه هر عمل در كدام مكان(يا واحد سازماني و يا ..) انجام مي شود، چيزي كاملتر از واحدهاي سازماني در نمودار زنجيره ارزش فرآیند.
نمودار زمانبندی (Timing diagram)
نمايش دهنده رخدادهاي زماني و فواصل بين آنهاست كه باعث تغيير حالت اشياء محيط مي شود. اين نمودار كه در نسخه UML 2.0براي اولين بار معرفي شده، جهت پوشش به زمانبندي و موارد مربوط به رخدادهاي زماني و به خصوص توصيف دقيق فواصل زماني كاربرد دارد. نمودار توالي فقط به ترتيب زماني ارسال پيامها تكيه دارد و نمودار حالت نيز بر تغيير حالت در اثر رخدادها، درحاليكه نمودار زمانبندي ضمن تركيب قابليتهاي دو نمودار فوق تاكيد بر زمان به عنوان عامل اصلي تغيير حالت دارد.
ويژگي مهم:
نمودار زمانبندي تغيير حالت يك شيء(سيستم، مورد كاربري، ..) را بر اثر يك رخداد زماني نشان مي دهد، رخداد زماني ممكن است با گذشت مدت معيني از زمان و يا بصورت دوره اي در فواصل مشخص زماني فعال شود، برخلاف نمودار حالت، كه يك رخداد غيرزماني، مسئول تغيير حالت اشياء بود.
نمودار استقرار (Deployment Diagram)
نمايش دهنده استقرار سيستمهاي نرم افزاري و سخت افزاري در گرههاي فيزيكي و در بستر تكنولوژي است. اين سيستمها در گرههاي فيزيكي(واحدهاي پردازشگر، سرورهاي پايگاه داده، سرويس دهندهها و ..) قرارداده مي شوند و اتصال گرهها از طريق تكنولوژي ارتباطي نشان داده مي شود. اين نمودار جهت مدلسازي چگونگي استقرار سيستمها (پيكربندي) در زمان اجرا استفاده مي شود.
ويژگيهاي مهم:
اين نمودار را مي توان هم براي توصيف معماري سيستمهاي توزيع شده(استقرار سيستمها در گرههاي فيزيكي) به كار برد و هم جهت نمايش توپولوژي شبكه ارتباطي از طريق تاكيد بر چگونگي ارتباط بين گرهها و صرفه نظر از جزئيات مربوط به هر گره. همچنين براي طبقه بندي گرهها مي توان از بستهها استفاده نمود، درجه دانه بندي اختياري است، براي مثال گرههاي مربوط به يك اداره را در يك بسته قرار دهيم و يا گرههاي موجود در يك ساختمان يا مثلا يك شهر(در هر مورد، بايد تعداد گرههاي موجود در يك بسته قابل مديريت و معقول باشد).
نمودار بسته (Package Diagram)
جهت نمايش ارتباط بين بستهها و اجزاي آنها در سيستم استفاده مي شود. جهت گروه بندي عناصر هم نوع، هم شكل و يا همكار در انجام يك كاركرد از بسته استفاده مي شود، بنابراين يك بسته مي تواند شامل هرنوع موجوديت UML مانند اشياء، كلاسها، مولفهها، گرهها، موارد كاربري، دياگرامها و حتي بستههاي ديگري باشد. در زمينههاي گوناگون مي توان از بسته استفاده نمود:
جهت طبقه بندي عناصر هم نوع و مربوط در دياگرامهاي مختلف، براي مثال قراردادن موارد كاربري مربوط به يك سيستم (واحد سازماني) در نمودار مورد كاربري داخل يك بسته.
جهت جداسازي مدلهاي مربوط به سيستمهاي مختلف از يكديگر كه در اين حالت كليه عناصر و دياگرامهاي مربوط به هر سيستم، در يك بسته قرار داده مي شود.
جهت استفاده عمومي براي طبقه بندي عناصري كه از جهت نوع، كاربرد ويا مورد خاصي به هم مربوط باشند.
ويژگيهاي مهم:
بستهها مي توانند داراي روابط وابستگي و تعميم با يكديگر باشند و همچنين هر بسته مي تواند از عناصر موجود در ديگري استفاده كند كه در اين حالت، چيزي شبيه به مولفههاي كلان خواهيم داشت.
نمودار شیء (Object Diagram)
مجموعه اي از اشياء و ارتباطات بين آنها را در يك لحظه از زمان نشان مي دهد. شيء نمونه اي از كلاس است كه ويژگيهاي آن مقدار گرفته و توصيفي از زمان اجراي سيستم را مدل سازي مي كند. اين نمودار در موارد زير به كار برده مي شود:
**مدلسازي نيازمنديهاي وظيفه اي سيستم
**توصيف ساختار داده ايستا
**مدلسازي ساختار و ارتباطات اشياء
**مدلسازي ديد طراحي ايستاي سيستم
ويژگيهاي مهم:
اين نمودار را ميتوان براي شبيه سازي عملكرد بخشي از سيستم در زمان اجرا استفاده نمود. كاربرد اين نمودار كمتر از ديگر دياگرامهاي گفته شده است و معمولا در شرايط خاصي از آن استفاده مي شود.
نمودار مولفه (Component Diagram)
نشان دهنده ارتباط بين مولفههاي سيستم است، مولفه يك واحد قابل تعويض از سيستم است كه جزئياتش پنهان شده و رفتارش از طريق تعدادي واسط نشان داده مي شود، در متد شيء گرا مجموعه اي از كلاسها كه بصورت فيزيكي بسته بندي مي شوند را توصيف مي كند. هر مولفه داراي تعدادي واسط ارائه خدمت(كه واسط مولفههاي ديگر از آن استفاده مي كنند) و تعدادي واسط جهت دريافت خدمتهاي مورد نياز(كه بايد از واسط ديگر مولفهها تامين شود) خود است، اين واسطها تنها روش ارتباط اجزاء سيستم هستند.
ويژگيهاي مهم:
مفهومي به نام بخش به مولفه اضافه شده است كه نشان دهنده درگاههاي ورود و خروج اطلاعات(پيام) به آن است. به هر بخش يك واسط(خدمت دهنده يا خدمت گيرنده) متصل مي شود تا تاكيد شود كه ارتباط يك مولفه با ديگري تنها و تنها از طريق بخش و واسط متصل به آن بوده و كليه اطلاعات و متدها، از محيط خارج مخفي شده است. مهمترين ويژگي مولفه، قابل جابجابودن آن است كه از اصول مهندسي نرم افزار مي باشد.
منبع: uml_2.persianblog.ir
