از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد

        "پیراهن هوشمند" به اینجا هدایت می شود. برای استایل پیراهن، پیراهن لباس را ببینید .

        ال ای دی و فیبر نوری به عنوان بخشی از مد

        منسوجات الکترونیکی یا منسوجات الکترونیکی پارچه‌هایی هستند که امکان تعبیه قطعات الکترونیکی مانند باتری‌ها، چراغ‌ها، حسگرها و میکروکنترلرها را در آنها فراهم می‌کنند. آنها را نباید با منسوجات هوشمند اشتباه گرفت، [1] که پارچه‌هایی هستند که با فناوری‌های جدید ایجاد شده‌اند که ارزش افزوده ایجاد می‌کنند. [2] بسیاری از پروژه‌های لباس‌های هوشمند، فناوری‌های پوشیدنی و محاسباتی پوشیدنی شامل استفاده از منسوجات الکترونیکی می‌شوند. [3]

        منسوجات الکترونیکی از محاسبات پوشیدنی متمایز هستند زیرا تاکید بر ادغام یکپارچه منسوجات با عناصر الکترونیکی مانند میکروکنترلرها ، حسگرها و محرک ها است . علاوه بر این، منسوجات الکترونیکی نیازی به پوشیدن ندارند. به عنوان مثال، منسوجات الکترونیکی در طراحی داخلی نیز یافت می شوند.

        حوزه مرتبط فیبرترونیک به بررسی چگونگی ادغام عملکردهای الکترونیکی و محاسباتی در الیاف نساجی می پردازد.

        گزارش جدیدی از سینتیفیکا ریسرچ بازارهای فناوری‌های پوشیدنی مبتنی بر نساجی، شرکت‌های تولیدکننده آن‌ها و فناوری‌های فعال را بررسی می‌کند. این گزارش سه نسل متمایز از فناوری‌های پوشیدنی نساجی را شناسایی می‌کند:

        1. "نسل اول" یک سنسور را به لباس متصل می کند. این رویکرد در حال حاضر توسط برندهای پوشاک ورزشی مانند آدیداس، نایک و آندر آرمور اتخاذ شده است
        2. محصولات "نسل دوم" حسگر را در لباس جاسازی می کنند، همانطور که محصولات فعلی سامسونگ، آلفابت، رالف لورن و فلکس نشان داده اند.
        3. در پوشیدنی های «نسل سوم»، لباس حسگر است. تعداد فزاینده ای از شرکت ها در حال ایجاد حسگرهای فشار، فشار و دما برای این منظور هستند.

        کاربردهای آینده برای منسوجات الکترونیکی ممکن است برای محصولات ورزشی و رفاهی و تجهیزات پزشکی برای نظارت بر بیمار توسعه یابد. منسوجات فنی ، مد و سرگرمی نیز کاربردهای مهمی خواهند بود. [4]

        تاریخچه [ ویرایش ]

        مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت منسوجات الکترونیکی، نخ های رسانا و پارچه ها بیش از 1000 سال است که وجود داشته است. به‌ویژه، صنعتگران قرن‌هاست که فویل‌های فلزی ظریف، اغلب طلا و نقره را دور تارهای پارچه می‌پیچند. [5] بسیاری از لباس‌های ملکه الیزابت اول ، برای مثال، با نخ‌های طلا دوزی شده بودند .

        در پایان قرن نوزدهم، زمانی که مردم توسعه یافتند و به وسایل برقی عادت کردند، طراحان و مهندسان شروع به ترکیب برق با لباس و جواهرات کردند - یک سری گردنبند، کلاه، سنجاق و لباس‌های مجهز به نور و موتور. [6] [7] به عنوان مثال، در اواخر دهه 1800، یک فرد می‌توانست زنان جوانی را که با لباس‌های شب‌های روشن تزئین شده بودند، از شرکت روشنایی دخترانه برقی استخدام کند تا سرگرمی‌های مهمانی کوکتل را فراهم کند. [8]

        در سال 1968، موزه صنایع دستی معاصر در شهر نیویورک یک نمایشگاه پیشگامانه به نام پوشش بدن برگزار کرد که بر رابطه بین فناوری و پوشاک متمرکز بود. در این نمایشگاه لباس‌های فضایی فضانوردان به همراه لباس‌هایی که می‌توانند باد و باد شوند، روشن شوند و خود را گرم و خنک کنند به نمایش گذاشته شد. [9] به ویژه در این مجموعه قابل توجه کار دیانا دیو ، [10] طراح بود که خطی از مد الکترونیک ایجاد کرد، از جمله لباس‌های مهمانی الکترولومینسانس و کمربندهایی که می‌توانستند آژیرهای هشدار را به صدا در آورند. [11]

        در سال 1985، مخترع هری وین رایت اولین ژاکت کاملا متحرک را ساخت. این پیراهن از فیبر نوری، سرب و یک ریزپردازنده برای کنترل فریم های تکی انیمیشن تشکیل شده بود. نتیجه کاریکاتور تمام رنگی بود که روی سطح پیراهن نمایش داده شد. در سال 1995، Wainwright اولین ماشینی را اختراع کرد که فیبر نوری را قادر می ساخت تا به پارچه تبدیل شود، فرآیندی که برای تولید به اندازه کافی برای بازارهای انبوه مورد نیاز بود و در سال 1997، یک طراح ماشین آلمانی به نام Herbert Selbach را از Selbach Machinery برای تولید در جهان استخدام کرد. اولین دستگاه کنترل عددی کامپیوتری (CNC) قادر به کاشت خودکار فیبر نوری در هر ماده انعطاف پذیر است. با دریافت اولین اختراع از ده ها امتیاز بر اساس نمایشگرها و ماشین آلات LED/Optic در سال 1989، اولین ماشین های CNC در سال 1998 با تولید کت های متحرک برای پارک های دیزنی در سال 1998 شروع به تولید کردند. نمایشگرهای نوری توسط Wainwright و David Bychkov، مدیر اجرایی Exmovere در آن زمان در سال 2005 با استفاده از حسگرهای GSR در ساعتی که از طریق بلوتوث به صفحه نمایش قابل شستشو در ماشین لباسشویی تعبیه شده در یک ژاکت جین متصل شده بود، ایجاد شد و در کنفرانس پارچه های هوشمند که در واشنگتن برگزار شد به نمایش درآمد. , DC 7 مه 2007. فناوری‌های پارچه هوشمند اضافی توسط Wainwright در دو کنفرانس Flextech Flexible Display که در Phoenix، AZ برگزار شد، رونمایی شد و نمایشگرهای دیجیتال مادون قرمز را نشان می‌داد که در پارچه‌ها برای IFF (شناسایی دوست یا دشمن) که به BAE ارسال شده بود جاسازی شده‌اند. سیستم ها برای ارزیابی در سال 2006 و در سال 2010 برنده جایزه "اشاره به افتخار" از ناسا در مسابقه مختصر فنی خود، "طراحی آینده" شدند. پرسنل MIT چندین کت کاملاً متحرک برای محققان خود خریداری کردند تا در تظاهرات خود در سال 1999 بپوشند تا توجه خود را به تحقیقات "رایانه پوشیدنی" جلب کنند. Wainwright در 5 ژوئن 2012 در کنفرانس نساجی و رنگ‌گرایان در ملبورن استرالیا مأموریت یافت. از او خواسته شد تا پارچه‌های خود را که با استفاده از هر گوشی هوشمند تغییر رنگ می‌دهند، نشان‌دهنده تماس‌گیرندگان روی تلفن‌های همراه بدون نمایشگر دیجیتال و حاوی امنیت WIFI نشان دهد. ویژگی هایی که از کیف ها و وسایل شخصی در برابر سرقت محافظت می کند.

        در اواسط دهه 1990، تیمی از محققان MIT به رهبری استیو مان ، تاد استارنر و سندی پنتلند شروع به توسعه آنچه که کامپیوترهای پوشیدنی نامیدند، کردند . این دستگاه‌ها شامل سخت‌افزار رایانه‌ای سنتی بود که به بدن متصل شده و روی آن حمل می‌شد. در پاسخ به چالش‌های فنی، اجتماعی و طراحی که این محققان با آن مواجه بودند، گروه دیگری در MIT، که شامل Maggie Orth و Rehmi Post می‌شد، شروع به بررسی این کردند که چگونه چنین دستگاه‌هایی می‌توانند با زیبایی بیشتری در لباس و دیگر لایه‌های نرم ادغام شوند. در میان پیشرفت‌های دیگر، این تیم ادغام الکترونیک دیجیتال با پارچه‌های رسانا را بررسی کرد و روشی را برای گلدوزی مدارهای الکترونیکی توسعه داد. [12] [13] یکی از اولین میکروکنترلرهای پوشیدنی مبتنی بر آردوینو تجاری در دسترس، به نام Lilypad Arduino، نیز در آزمایشگاه رسانه MIT توسط لیا بوچلی ایجاد شد.

        خانه‌های مد مانند CuteCircuit از پارچه‌های الکترونیکی برای مجموعه‌های مد لباس و پروژه‌های خاص خود استفاده می‌کنند. پیراهن در آغوش CuteCircuit به کاربر این امکان را می دهد که از طریق سنسورهای داخل لباس بغل های الکترونیکی بفرستد.

        نمای کلی [ ویرایش ]

        کلاف نقره چاپ شده روی پارچه، که در اطراف ساعد فرد پوشیده می شود

        کویل های پوشیدنی مبتنی بر پارچه تمام چاپ شده برای انتقال قدرت بی سیم با قدرت بالا

        حوزه منسوجات الکترونیکی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

        • منسوجات الکترونیکی با دستگاه های الکترونیکی کلاسیک مانند هادی ها، مدارهای مجتمع ، LED ها ، OLED و باتری های معمولی که در لباس ها جاسازی شده اند. [14]
        • منسوجات الکترونیکی با وسایل الکترونیکی که مستقیماً در بسترهای نساجی ادغام شده اند. [15] این می تواند شامل الکترونیک غیرفعال مانند هادی ها و مقاومت ها یا اجزای فعال مانند ترانزیستورها، دیودها و سلول های خورشیدی باشد.

        منسوجات الکترونیکی عمدتاً نخ، منسوجات و پارچه رسانا هستند در حالی که نیمی دیگر از تامین کنندگان و تولیدکنندگان از پلیمرهای رسانا مانند پلی استیلن و پلی فنیلن وینیلن استفاده می کنند. [16]

        اکثر پروژه های تحقیقاتی و تجاری نساجی الکترونیکی ترکیبی هستند که در آن قطعات الکترونیکی تعبیه شده در منسوجات به دستگاه ها یا قطعات الکترونیکی کلاسیک متصل می شوند. برخی از نمونه‌ها دکمه‌های لمسی هستند که با استفاده از بافت‌های منسوجات رسانا به‌طور کامل به شکل پارچه ساخته می‌شوند، که سپس به دستگاه‌هایی مانند پخش‌کننده موسیقی یا LED‌هایی که روی شبکه‌های فیبر رسانای بافته شده نصب می‌شوند وصل می‌شوند تا نمایشگر را تشکیل دهند. [17]

        حسگرهای چاپی برای نظارت فیزیولوژیکی و محیطی در منسوجات [18] از جمله پنبه ، [19] گورتکس ، [20] و نئوپرن ادغام شده‌اند . [21]

        حسگرها [ ویرایش ]

        پارچه نساجی هوشمند را می توان از موادی از پنبه سنتی، پلی استر و نایلون تا کولار پیشرفته با قابلیت های یکپارچه تهیه کرد. اما در حال حاضر پارچه هایی با رسانایی الکتریکی مورد توجه هستند. [22] پارچه های رسانای الکتریکی با رسوب نانوذرات فلزی در اطراف الیاف و پارچه های بافته شده تولید شده اند. پارچه های فلزی به دست آمده رسانا، آبدوست و دارای سطح الکترواکتیو بالایی هستند. این ویژگی ها آنها را به بسترهای ایده آل برای سنجش زیستی الکتروشیمیایی تبدیل می کند که با تشخیص DNA و پروتئین ها نشان داده شده است. [23]

        دو نوع محصول هوشمند نساجی (پارچه) وجود دارد که برای نظارت بر سلامتی توسعه یافته و مورد مطالعه قرار گرفته‌اند: پارچه‌ای با حسگرهای الکترونیکی مبتنی بر نساجی و پارچه‌ای که الکترونیک سنسورهای سنتی را پوشش می‌دهد. نشان داده است که بافندگی می تواند برای ترکیب نخ رسانای الکتریکی در پارچه برای به دست آوردن منسوجاتی که می تواند به عنوان "مادربرد پوشیدنی" استفاده شود، استفاده شود. این می تواند چندین سنسور روی بدن مانند الکترودهای ژل ECG مرطوب را به الکترونیک دریافت سیگنال متصل کند. تحقیقات بعدی نشان داده است که نخ‌های رسانا می‌توانند در ساخت حسگرهای پارچه‌ای ساخته شده از پارچه یا مش‌های فلزی که با نقره یا هسته‌های فلزی رسانا بافته شده در پارچه پوشانده شده‌اند، مفید باشند. [24]

        دو رویکرد گسترده برای ساخت لباس با الکترودهای حسگر ECG در تحقیقات وجود دارد:

        • پوشاک تمام شده از طریق عملکرد یا ادغام لباس های تمام شده با عناصر حسگر. این رویکرد شامل ادغام الکترودهای تمام شده در لباس های تمام شده با دوختن الکترودها در مکان های مناسب روی لباس یا استفاده از تکنیک های رسوب برای انتقال مواد کاربردی در مکان های مناسب است.
        • لباس های ناتمام. معرفی مواد هوشمند در فرآیند تولید پوشاک. این رویکرد در Finished مستلزم استفاده از تکنیک‌های ساخت پارچه برای تشکیل پارچه‌های بافته یا نبافته با گنجاندن مواد کاربردی است. [24]

        نمونه هایی از محصولات E-Textile [ ویرایش ]

        · پوشاک گرم شونده · فناوری پوشیدنی در فضا · یک پیراهن با مانیتور ضربان قلب یکپارچه

        کاربردها در پزشکی [ ویرایش ]

        · روپوش بیمار · نمایشگر اکسیژن خون · شورت فشاری که معیارهای دویدن را اندازه گیری می کند · یک کوله پشتی با فرستنده GPS · یک جلیقه بازی که مبارزات واقعی را تحریک می کند

        فیبرترونیک [ ویرایش ]

        درست مانند الکترونیک کلاسیک، ساخت قابلیت های الکترونیکی بر روی الیاف نساجی مستلزم استفاده از مواد رسانا و نیمه رسانا مانند منسوجات رسانا است . [ نیاز به منبع ] امروزه تعدادی الیاف تجاری وجود دارد که شامل الیاف فلزی مخلوط با الیاف نساجی می شود تا الیاف رسانا را تشکیل دهد که می توان بافته یا دوخت. [25] با این حال، از آنجایی که هم فلزات و هم نیمه هادی های کلاسیک مواد سفت هستند، برای کاربردهای الیاف نساجی چندان مناسب نیستند، زیرا الیاف در طول استفاده در معرض کشش و خمش زیادی قرار می گیرند.

        پوشیدنی های هوشمند دستگاه های الکترونیکی متصل به مصرف کننده هستند که ممکن است در لباس جاسازی شوند. [ نیازمند منبع ]

        یکی از مهمترین مسائل منسوجات الکترونیکی این است که الیاف باید قابل شستشو باشند. بنابراین اجزای الکتریکی باید در حین شستشو عایق بندی شوند تا از آسیب جلوگیری شود. [26]

        دسته جدیدی از مواد الکترونیکی که برای منسوجات الکترونیکی مناسب‌تر هستند، کلاس مواد الکترونیکی آلی هستند ، زیرا می‌توانند رسانا و همچنین نیمه‌رسانا باشند و به صورت جوهر و پلاستیک طراحی شوند. [ نیازمند منبع ]

        برخی از پیشرفته ترین عملکردهایی که در آزمایشگاه نشان داده شده اند عبارتند از:

        • ترانزیستورهای فیبر آلی: [27] [28] اولین ترانزیستور الیاف نساجی که کاملاً با تولید پارچه سازگار است و اصلاً فلزی ندارد.
        • سلول های خورشیدی آلی روی الیاف [29]

        استفاده می کند [ ویرایش ]

        همچنین ببینید [ ویرایش ]

        منابع [ ویرایش ]

        1. ^ "smarttextiles.se › startsida" . منسوجات هوشمند دسامبر 2021 . بازیابی 2022-10-14 .
        2. ↑ «علوم مواد و مهندسی پوشاک» .
        3. ^ Cherenack، Kunigunde; پیترسون، لیزبث ون (2012-11-01). "منسوجات هوشمند: چالش ها و فرصت ها" (PDF) . مجله فیزیک کاربردی (منتشر شده در 7 نوامبر 2012). 112 (9): 091301–091301–14. Bibcode : 2012JAP...112i1301C . doi : 10.1063/1.4742728 . ISSN 0021-8979 . S2CID 120207160 . بایگانی شده از نسخه اصلی (PDF) در 2020-02-13.
        4. ^ منسوجات و پوشیدنی های هوشمند - بازارها، برنامه ها و فناوری ها . نوآوری در منسوجات (گزارش). 7 سپتامبر 2016. بایگانی شده از نسخه اصلی در 7 سپتامبر 2016.
        5. ^ هریس، جی.، ویرایش. منسوجات، 5000 سال: تاریخ بین المللی و بررسی مصور. HN Abrams، نیویورک، نیویورک، ایالات متحده آمریکا، 1993.
        6. ↑ ماروین، سی. وقتی فناوری‌های قدیمی جدید بودند: تفکر درباره ارتباطات الکتریکی در اواخر قرن نوزدهم. انتشارات دانشگاه آکسفورد، ایالات متحده آمریکا، 1990.
        7. ↑ گر، سی و رودو، جی. جواهرات در عصر ملکه ویکتوریا: آینه ای به جهان. انتشارات موزه بریتانیا، 2010.
        8. ↑ «دختران برقی» . مجله نیویورک تایمز . 26 آوریل 1884. بایگانی شده از نسخه اصلی در 12 نوامبر 2013.
        9. ^ اسمیت، پی. پوشش بدن. موزه صنایع دستی معاصر، شورای صنایع دستی آمریکا، نیویورک، نیویورک، 1968
        10. ↑ «سازندگان اصلی: دیانا دیو» . 11 آوریل 2011.
        11. ↑ فلود، کاتلین (11 آوریل 2011). "خالقان اصلی: دیانا دیو" . VICE Media LLC . بایگانی شده از نسخه اصلی در 19 دسامبر 2011 . بازبینی شده در 28 مه 2015 .
        12. ^ پست، ER; اورث، م. روسو، روابط عمومی؛ گرشنفلد، ن. (2000). "گلدوزی الکترونیکی: طراحی و ساخت محاسبات مبتنی بر نساجی". مجله سیستم های آی بی ام . 39 (3.4): 840-860. doi : 10.1147/sj.393.0840 . ISSN 0018-8670 .
        13. ^ US 6210771 "منسوجات فعال الکتریکی و محصولات ساخته شده از آنها."
        14. ^ Weng, W., Chen, P., He, S., Sun, X., & Peng, H. (2016). منسوجات الکترونیکی هوشمند Angewandte Chemie International Edition، 55(21)، 6140-6169. https://doi.org/10.1002/anie.201507333
        15. ^ لوند، آ.، وو، ی.، فنک-سالرنو، بی.، توریسی، اف.، کارمایکل، سل، و مولر، سی. (2021). هدایت مواد به عنوان بلوک های ساختمانی برای منسوجات الکترونیکی. بولتن MRS، 1-11. https://doi.org/10.1557/s43577-021-00117-0
        16. ↑ E-Textiles 2019-2029: فناوری ها، بازارها و بازیکنان . 2019-05-21.
        17. ↑ «LumaLive.com» . بایگانی شده از نسخه اصلی در 2010-02-06.
        18. ^ آسیاب بادی، جی آر. وانگ، جی (2013). "سنسورهای الکتروشیمیایی پوشیدنی و حسگرهای زیستی: بررسی". الکتروآنالیز . 25 (1): 29-46. doi : 10.1002/elan.201200349 .
        19. ^ یانگ لی یانگ؛ مین چیه چوانگ; Shyh-Liang Loub; جوزف وانگ (2010). "سنسورها و حسگرهای زیستی آمپرومتریک مبتنی بر نساجی لایه ضخیم". تحلیلگر . 135 (6): 1230-1234. Bibcode : 2010Ana...135.1230Y . doi : 10.1039/B926339J . PMID 20498876 .
        20. ^ چوانگ، ام.-سی. آسیاب بادی، JR; سانتوش، پ. رامیرز، جی وی. گالیک، م. چو، T.-Y. وانگ، جی (2010). "سنسور الکتروشیمیایی مبتنی بر نساجی: اثر بستر پارچه و تشخیص مواد منفجره نیتروآروماتیک". الکتروآنالیز . 22 (21): 2511-2518. doi : 10.1002/elan.201000434 .
        21. ↑ کرستین مالزهن; جاشوا ری وند میلر; گابریلا والدس رامیرز; مایکل جی. شونینگ; جوزف وانگ (2011). "سنسورهای الکتروشیمیایی پوشیدنی برای تجزیه و تحلیل درجا در محیط های دریایی". تحلیلگر . 136 (14): 2912-2917. Bibcode : 2011Ana...136.2912M . doi : 10.1039/C1AN15193B . PMID 21637863 .
        22. ↑ Cataldi P، Ceseracciu L، Athanassiou A، Bayer IS (2017). "نانوکامپوزیت رسانای پنبه-گرافن قابل درمان برای وسایل الکترونیکی پوشیدنی". مواد و رابط های کاربردی ACS . 9 (16): 13825–13830. doi : 10.1021/acsami.7b02326 . PMID 28401760 .
        23. ^ گرل، مکس؛ Dincer, Can; لی، تائو؛ لوری، آلبرتو؛ نونز باجو، استفانیا; کاسیماتیس، مایکل؛ باراندون، جیاندرین; مایر، استفان ا. کاس، آنتونی EG (09-11-2018). "متالیزاسیون خودکار پارچه ها با استفاده از جوهر سی، برای حسگرهای زیستی، باتری ها و برداشت انرژی" . مواد کاربردی پیشرفته 29 (1): 1804798. doi : 10.1002/adfm.201804798 . hdl : 10044/1/66147 . ISSN 1616-301X . PMC 7384005 . PMID 32733177 .
        24. ^پرش به بالا:a b Shyamkumar، Prashanth; پراتیوش رای; Sechang Oh; مولی راماسامی; رابرت هارباگ; ویجی واردان (2014). "پایش بی‌سیم قلب و عروق پوشیدنی با استفاده از سیستم‌های نانوحسگر و نانومواد مبتنی بر نساجی". الکترونیک. 3(3): 504-520. doi: 10.3390/electronics3030504 . ISSN2079-9292. مطالب از این منبع کپی شده است، که تحت مجوز Creative Commons Attribution 3.0 Unported در دسترس است
        25. ↑ آتالای، اوزگور؛ کنون، ویلیام؛ حسین، محمد؛ آتالای، اوزگور; کنون، ویلیام ریچارد؛ حسین، محمد داوود (21/08/1392). "سنسورهای کرنش بافتنی بافت بر پایه نساجی: تاثیر پارامترهای پارچه بر ویژگی‌های حسگر" . سنسورها _ 13 (8): 11114-11127. Bibcode : 2013Senso..1311114A . doi : 10.3390/s130811114 . PMC 3812645 . PMID 23966199 .
        26. ^ سالا د مدیروس، مارینا؛ چانسی، دانیلا؛ مورنو، کارولینا؛ گوسوامی، دبکالپا; مارتینز، رامسس وی. (25-07-2019). منسوجات الکترونیکی ضدآب، تنفسی و ضد باکتریایی بر پایه نانو ژنراتورهای تریبوالکتریک Omniphobic. مواد کاربردی پیشرفته 29 (42): 1904350. doi : 10.1002/adfm.201904350 . ISSN 1616-301X . S2CID 199644311 .
        27. ↑ حامدی، م. هرلوگسون، ال. کریسپین، ایکس. مارسیلا، آر. برگرن، ام. Inganäs, O. (22 ژانویه 2009). "منسوجات الکترونیکی: ترانزیستورهای اثر میدانی با دروازه الکترولیت فیبر برای منسوجات الکترونیکی". مواد پیشرفته . 21 (5): n/a. doi : 10.1002/adma.200990013 . PMID 21162140 .
        28. ↑ Hamedi M، Forchheimer R، Inganäs O (4 آوریل 2007). "به سوی منطق بافته شده از الیاف الکترونیکی آلی". مواد طبیعی 6 (5): 357-362. Bibcode : 2007NatMa...6..357H . doi : 10.1038/nmat1884 . PMID 17406663 .
        29. ^ مایکل آر لی; رابرت دی. اکرت; کارن فوربریچ; ژیل دنلر؛ کریستف جی. برابک; راسل آ. گائودیانا (12 مارس 2009). "سیم های برق خورشیدی بر اساس مواد آلی فتوولتائیک". علوم پایه . 324 (5924): 232-235. Bibcode : 2009Sci...324..232L . doi : 10.1126/science.1168539 . PMID 19286521 . S2CID 21310299 .
        30. ↑ مارکس، پل (4 سپتامبر 2014). "مدارهای پارچه ای راه را برای فناوری پوشیدنی هموار می کنند" . دانشمند جدید . بایگانی شده از نسخه اصلی در 21 سپتامبر 2016.

        https://en.wikipedia.org/wiki/E-textiles